همه آنچه که باید درباره روستای خجیر بدانید

مشخصات

کشور	ایران
استان	تهران
شهرستان	پردیس
بخش	جاجرود
دهستان	سعیدآباد
روستا	خُجیر
ارتفاع از سطح دریا	۱۲۰۰ متر
شرایط آب و هوا	کوهستانی

خجیر روستایی در دهستان سعیدآباد بخش جاجرود واقع در شهرستان پردیس استان تهران بود.  این منطقه در ۲۲ کیلومتری شرق تهران و در جنوب جاده هراز قرار دارد. از نظر موقعیت جغرافیایی در فاصله بین ۳۵o۳۶’۴۱” و ۳۵o۳۹’۳۳” عرض شمالی و ۵۱o۴۰’۲۹” و ۴۱o۴۶’۵۲” طول شرقی قرار گرفته‌ است. روستای خجیر که در واقع نام منطقه را به خود گرفته امروز خالی از سکنه است و وقتی جاده اصلی را به سمت ماملو می روی تابلو قدیمی آن نظرت را جلب می کند؛ این روستا با قدمتی بالا روزی رونقی داشته و محصولات کشاورزی اعم از انواع صیفی جات، انواع گل و گیاه و باغ های گیلاس و گردو داشته که اینها بدلیل خاک مرغوب منطقه بوده است. تنها مدرسه این منطقه در خجیر واقع شده است؛ مدرسه ای قدیمی که دیگر دانش‌آموزی ندارد. دلیل معروفیت این روستا وجود پارک ملی خجیر است. پارک ملی خجیر از کوهستان‌های بلند و تپه ماهورهای مرتفع و نیمه‌مرتفع تشکیل می‌شود که ارتفاع آن از ۱۲۰۰ تا ۲۱۳۸ متر متغیر است. قله‌های مهم پارک ملی خجیر شامل قله زلزله، بارجمالی، زیرک چال، سروکوه، زیرک چال، آسمان کوه، گویداغ، جنگل سوخته و دربندک می‌شود. پارک ملی خجیر در انتهای اتوبان بابایی قرار دارد. مهم‌ترین مسیر دسترسی به خجیر از طریق جاده پاسداران به پارچین است. بخشی از جاده تهران به دماوند نیز در نزدیکی منطقه صنعتی کمرد از حاشیه شمالی خجیر می‌گذرد. پارک ملی خجیر از پارک‌ های جنگلی تهران به شمار می‌آید و منطقه‌ای حفاظت‌شده در شرق پایتخت است. این محدوده حدود ۱۰٬۰۱۳ هکتار وسعت دارد و از سال ۱۳۶۱ به‌عنوان پارک ملی تعیین شده‌ است. خجیر بخشی از منطقه حفاظت‌شده جاجرود محسوب می‌شود که از حدود ۲۰۰ سال پیش به‌عنوان شکارگاه سلطنتی قرق شده و در واقع قدیمی‌ترین منطقه شکار ممنوع در کشور است. منطقه جاجرود از سال ۱۳۱۰ به‌طور رسمی «شکارگاه سلطنتی» تعیین شد و طی مصوبه شماره ۹۰ تاریخ  ۲۱ شهریور ۱۳۶۱ شورای عالی حفاظت محیط زیست با حدود و ثغور مشخص به‌عنوان پارک ملی تعیین شد.
 

جای‌ های دیدنی روستای خجیر

 

پارک ملی خجیر

در پارک ملی خجیر ۳۵ جامعه گیاهی متشکل از جوامع طبیعی، نیمه طبیعی و فرهنگی–زراعی وجود دارند. بهترین جنگل پسته وحشی البرز نیز در این منطقه روییده‌ است. درختان بادام کوهی، داغداغان و ارس از دیگر درختان مهم این پارک ملی هستند. از گونه‌های دارویی، صنعتی و خوراکی مشخص پارک ملی خجیر می‌توان به شیرخشت، سوفورا، روناس، چنار، زرشک، سپیدار، سیاه‌تلو، ارمک، افرا، کاج، زالزالک، زبان گنجشک، عرعر، اقاقیا، تنگرس، ریش بز، چوبک، گل گندم، انواع گز و انواع بید اشاره کرد. جاذبه طبیعی دیگر منطقه تعداد بسیار شقایق‌های وحشی در اواسط بهار است. متاسفانه چیدن گل‌ها توسط گردشگران موجب شده است تا تعداد آن‌ها به‌شدت رو به کاهش باشد. زمان بازدید با توجه به فاکتورهایی نظیر فصل زادآوری و تولید مثل حیات وحش منطقه و خطرات حضور انسان‌ها، اوایل تیرماه تا اوایل آبان ماه است. شایان ذکر است بازدید و گردشگری در محدوده‌های باغشاد، باغ انگوری و زیستگاه‌های این منطقه به‌دلیل قرارگیری در ناحیه امن پارک ملی باید محدود و محدودتر شود و از سایر مسیرهای تعیین شده استفاده کرد که تاثیر کمتری در مدیریت منطقه دارد. در پارک‌های‌ ملی خجیر و سرخه‌ حصار و منطقه‌ حفاظت‌ شده‌ جاجرود تعداد ۲۷ گونه‌ خزنده‌ شناسایی‌ شد‌ه‌اند که‌ شامل‌ ۹ گونه‌ از راسته‌ سوسمارها، ۱۷ گونه‌ از راسته‌ مارها و یک‌ گونه‌ لاک‌ پشت‌ است. گونه‌ شاخص‌ منطقه بزمجه ‌بیابانی‌ تعیین شده است. البته‌ در منطقه‌ گونه‌های‌ با اهمیت‌ دیگری‌ نظیر لاک‌پشت‌ مهمیزدار غربی وجود دارد که‌ علاوه‌ بر آنکه حمایت‌ شده‌ است، در طبقه‌بندی‌ IUCN نیز تحت‌ عنوان‌ آسیب‌پذیر (vulnerable) قرار دارد. سایر گونه‌‌های با اهمیت‌ از قبیل افعی‌ البرزی‌، افعی شاخدار، بزمجه دشتی در منطقه وجود دارند که در لیست‌ IUCN به ‌نوان گونه‌های در معرض‌ خطر انقراض‌ هستند. پارک‌های‌ ملی خجیر و سرخه‌ حصار و منطقه‌ حفاظت‌ شده‌ جاجرود به‌‌علت‌ برخورداری از زیستگاه‌های‌ مختلف‌ اعم‌ از رودخانه‌، کوهستان‌، استپ‌، دارستان‌، کشتزار و باغات‌ و همچنین‌ قرارگیری در مسیر مهاجرت‌ تعداد زیادی‌ از گونه‌های‌ مهاجر، از موقعیت‌ بسیار خوبی‌ برای زندگی‌ پرندگان‌ برخوردار است. به‌ همین‌ دلیل‌ گونه‌های‌ متنوعی‌ از پرندگان‌ در زیستگاه‌های‌ مختلف‌ آن‌ مشاهده‌ می‌شود. درمجموع‌ ‌پرندگان پارک‌های ملی خجیر و سرخه حصار و منطقه حفاظت‌شده جاجرود ۱۱۵ گونه هستند که ۲۲/۶ درصد آن‌‌ها را پرندگان‌ ایرانی تشکیل‌ می‌دهند؛ پرندگانی نظیر کبک‌معمولی‌ و تیهو،‌ اردک‌ سرسبز، خوتکا و نوک‌ پهن‌،‌ زردپره،‌ پری‌ شاهرخ‌، هدهد و سبز قبا و پرندگان‌ شکاری‌ مانند عقاب‌ شاهی. طوطی‌ طوق‌ صورتی‌ ، بلبل‌ خرما و مینا بومی‌ منطقه‌ نیستند و توسط انسان‌ از مکان‌های‌ دیگر به‌ تهران‌ منتقل‌ و رها شده‌اند. تعداد این‌ پرندگان‌ رو به‌ افزایش‌ است. در پارک‌های‌ ملی خجیر و سرخه‌ حصار و منطقه‌ حفاظت‌ شده‌ جاجرود تعداد ۲۷ گونه‌ خزنده‌ شناسایی‌ شد‌ه‌اند که‌ شامل‌ ۹ گونه‌ از راسته‌ سوسمارها، ۱۷ گونه‌ از راسته‌ مارها و یک‌ گونه‌ لاک‌ پشت‌ است. گونه‌ شاخص‌ منطقه بزمجه ‌بیابانی‌ تعیین شده است. البته‌ در منطقه‌ گونه‌های‌ با اهمیت‌ دیگری‌ نظیر لاک‌پشت‌ مهمیزدار غربی وجود دارد که‌ علاوه‌ بر آنکه حمایت‌ شده‌ است، در طبقه‌بندی‌ IUCN نیز تحت‌ عنوان‌ آسیب‌پذیر (vulnerable) قرار دارد. سایر گونه‌‌های با اهمیت‌ از قبیل افعی‌ البرزی‌، افعی شاخدار، بزمجه دشتی در منطقه وجود دارند که در لیست‌ IUCN به ‌نوان گونه‌های در معرض‌ خطر انقراض‌ هستند. نکته مهم اینکه پستانداران‌ به‌‌علت‌ وابستگی‌ شدیدی‌ که‌ به‌ زیستگاه‌ خود دارند، اغلب‌ به‌‌عنوان‌ معرف‌ زیستگاه‌ معرفی‌ می‌شوند. از طرف‌ دیگر همین‌ وابستگی‌ به‌ زیستگاه‌ باعث‌ شده است‌ تا آن‌ها در مقابل‌ تخریب‌های‌ ایجاد شده‌ در زیستگاه‌ حساسیت‌ بیشتری‌ از خود نشان‌ دهند. از طرف‌ دیگر به‌‌علت‌ قطع‌ ارتباط این‌ مجموعه‌ با مناطق‌ همجوار خود به‌صورت‌ جزیره‌ای‌‌ در‌آمده و ‌پستانداران‌ این‌ منطقه‌ در رابطه با مهاجرت‌ها و جابه‌جایی‌های‌ عادی‌ فصلی‌ خود دچار مشکل کرده است.